móð

412

mót

12; — bragar M., digter, ptnáhl 2. Jfr flein-, grjót-, hjgr-, lypti-, merki-, skap-, støkkvi-.

móðir, /, (-ur, dat. móður og mœðr Vol 27; meget ungt er mæðr i gen., Mey 17), moder, Hárb 4. 5, HHj 19 o. s. v., Eyv Lv 8, m-ur hrør St 5, mær ok m. LU 3, m. guðs LU 53, m-ur hlýri ESk 6, 32, (níu)) mœðra mcjgr Hiisdr 2, m. oss er Maria LU 25, kjósa mœðr frá mQgum Eáfn 12; m. mellu dolgs, jorden, Ht 3, m. JQtuns, jættekvinde, Od 24. Som egennavn, Rp 27. 31. 34. Jfr drengja-, stjúp-.

Móðnir, m, Dvalins hest (af móðr, m, 'den modige'), pul II 1, IV rr 4. Jfr þrá-.

1. móðr, m, 1) sind, sjæl, pul IV zz, efla móð, styrke sindet, Heilv 6, lastaverk æligs m-s Has 56, m. svall, om en sjælesyg mand, EOils 3, 6. — 2) lidenskabelighed, oprørthed i sindet, prunginn m-i Vsp 26, m. svall Haustl 14, Eyv Lv 6, af m-i Vsp 56, Styrkárr, í m-i Hfl 5. — 3) mod, djærvhed, við enn mikla móð Sigv 11, 3, hafa meira móð -Reg 13, eiga móð e-s Ghv 3. — 4) oprömt sind, af m-i stórum Akv 9. — 5) kummer (efterklas-sisk betydning), móð létti svá þjóðar E Gils 3, 14: hertil hører måske også få móð (i augu), blive syg (i ojnene), EOils 1, 14, hvis der ikke her foreligger et ntr. móð (dunkelhed). — 6) Hvat af móði verðr ens mæra viðar Ej 21, her foreligger vistnok et helt forskelligt ord, hvis ordet ikke er forvansket. Jfr ås-, jotuns-.

* 2. móðr, adj, 1) mødig, træt, m. verðk mitt hross leiða pKolb Lv 12, þás óðum mjok m-ir mjgll Sigv 13, 13, m. fótr Mark 1, 12, þá es m. Hávm 23, komk m. Rv 28, m. gestr Sól 2, m. Tósti Korm Lv 9, m. munnrjóðr hugins ESk 6, 13, hjaldrs m. pjóðA 4, 6; augu dQpr ok móð Lil 54; om heste, Hhund I 42, Korm Lv 24, om fugle, ppyn; om skib, móð eik Anon (XII) B 3. — 2) livstræt, sjá m. konungr Oddrgr 15. — 3) kummerfuld, m. munr Likn 4. Jfr él-, far-, fet-, fjol-, fostu-, heipt-, hjaldr-, hregg-, hug-, hvat-, kost-, sorg-, vig- (i nogle af disse slutter -móðr sig til betydn. 1).

móðrakkr, adj, tapper af sind, Sigv 13, 11.

móðrói, m, blandt skib snav ne, pul IV z 3 (også skr. móðþrói).

móðsefi, m, sind, m-a tjold, brystet, Ht 50.

Móðsognir, m, dværgenavn ('som suger mod i sig'? eller af moð 'høaffald'?), Vsp 10, pul IV ii 1 (skr. motsggnir, mot-sognir). Jfr Bugge, Edda s. 388.

móðtregi, /re, kummer, sorg, Ski 4, Sigrdr 30, Sigsk 45.

móðugr, adj, 1) fuld af mod, om Sigurd, Brot 18, Ghv 19, om Atle, Akv 36, om Hamde, Ghv 7; om jætten Hyme, Hym 5. 21, her er betydningen dog sna-

rere lidenskabelig, vredladen. — 2) begærlig, m. á munað Sól 77. — 3) kummerfuld, sorgfuld, svá vas hon m-ug Gudr I 2. 5. 11, m-ug sp\q\\Ghv 9. Jfr harð-, þrúð-.

móðurbróðir, m, morbroder, GSúrs 11, Grip 6. 24.

móðurfaðir, m, morfader, Hyndl 19.

móðurlauss, adj, moderløs, Fáfn 2.

móðurliga, adv, moderlig, Mv III 13, Mey 17.

móðurmál, n, modersmål, Lil 4.

Móðvitnir, m, dværg, Vsp 11 (eller Moð-) jfr Mjoðvitnir.

móðþrútinn, adj, opsvulmet, svulmende af mod, Rst 14.

móðoflugr, adj, kraftig af sind, modig, Hiisdr 2.

mógrennir se mágrennir.

móinn, m, 1) slangenavn (egl. 'den der lever i móar'), Grí 34, pul IV qq 4, i kenninger for guld: móins jorð Ólsv 5, Nj 21, m-s storð PI 18, m-s "akr Od 21, m-s sæti Hl 18 b, m-s mœrr Árni 2, 2, m-s leið Grettis 11. — 2) blandt hestenavne ('den brune'), pul IV rr 4. Jfr egg-, fik-, gest-.

Móinsheimar, /re. pi, sagnhistorisk sted, Hhund 1 46, II 24.

Móir, m, søkongenavn, pul IV a 3.

Móises, /re, Mose, dat. Móísi (: vis-), Leid 18; SnE II 246 (her acc. skr. Moy-sen); Anon (XIV) Lv 3.

1.   mór, /re, tuet, lyngbevokset land, et slags hedeland, pul IV æ 2, land i alm., sporna á mó Sigv 3, 10, sporna mó forn-traddan pjóðA 4, 7, troða glapstígu á mó Eg Lv 9, sperma ilja gaupnum á mó pdr 3.

2.  Mór, /re, hestenavn, pul IV rr 3, Meintjovs hest, Meinþjófr (reið) Mói pul II 2, jfr lal; — Marnar m., skib, Har-níð.

mórauðr, adj, brunrod, m-ir sauðir Korm Lv 9.

mót, n, A) m.øde, sammentræf, mæla m. Qrv IX 33, leggja m. við e-n Drv (XI) 8, fjendtligt møde, fara til m-s HolmgB 3, herða m. Hhard 1. — I kenninger for kamp: malma m. Rdr 9, malms m. Ht 52, sverða m. Edáð 5, sverðs m. Tindr Lv 2, mækis m. Hfr 3, 28, vápna m. Sturl 3, 9, m. malms ok ritar Krm 16, m. spjóta pjóðA 4, 13, phreð 12, hjalma m. Krm 7, randa m. Vell 23, Gauts gotva m. Korm Lv 31, hanga heimþingaðar m. pBrún 3, Hlakkar m. Vell 16. — B) dativ bruges som præp.-adv. 1) imod, imøde, móti menglgðum Gróg 3, hrøkkva móti, stille sig til angreb imod, Haustl 16, som oftest står á, í foran, Eg Lv 32, Gunnl Lv 13, Hfr 3, 18, Jorns 24, Sturl 3, 19, Has 8, Leid 11, med gen. á móti bleyðiskjarrs harra Mark 1, 29; at m-i, d. s., Haustl 2, Vell 19, Sigv 7, 1. 8. 11, 12, Hast 8, Edáð 1, Jóms 22: med gen., at m. hodda brjóts (v. 1. á móti brjót), GSvert 9. — 2) til Ion, gengæld, for,